Bij GI zijn we gek op dat éne fragment van Omroep Maxim. Een antiekverkoper vertelt wat hij vasthoudt: een mooi decoratief porseleinen mandje uit Makkum, gemaakt door de firma Tichelaar. Dat moet korter, zegt presentator Maxim Hartman. Mijnheer probeert het nog eens. En nog eens, tot het eruit flapt: MAND! Dat is de essentie van tekstschrijven, Hemingway-stijl, en daar gaan we het over hebben.

Ken je het fragment niet of wil je even genieten? Bekijk het hier.

Mand? 

De boeken van Ernest Hemingway zijn eigenlijk stuk voor stuk klassiekers. Denk aan ‘For Whom the Bell Tolls’ uit 1940 of ‘A Farewell to Arms’ uit 1929, ‘The Snows of Killimanjaro’ uit 1939 en natuurlijk ‘The Old Man and the Sea’ uit 1952. Zijn invloed is groot met verfilmingen, rock-’n-roll songtitels en zelfs de Hemingway-app, die helpt om je tekstkwaliteit te verbeteren. Maar waarom eigenlijk? Dat zit ‘m in de stijl van Ernest. Die was direct en sober, met korte zinnen die vaak op statements lijken. Zijn woordkeuze was concreet, bijna tastbaar en minimalistisch. Duidelijk en krachtig dus! Voor Hemingway was een tekst als een ijsberg, het grootste deel hoef je niet op papier te zetten. ‘Mand’ dus, altijd meer ‘mand’.

Wat iemand anders zou schrijven: Mijn doelstelling in het schrijven is op papier uit te drukken wat ik ervaar en waarneem, wat ik probeer te doen op de meest effectieve en eenvoudige wijze. 

Wat Hemingway schreef: Mijn doel is op papier te zetten wat ik zie en wat ik voel op de beste en simpelste manier. 

Omgekeerde piramide

Hemingway was getraind als journalist. Dat betekent schrijven vanuit een omgekeerde piramide, waar je begint met de kern, oftewel de nieuwswaarde. Lead, body, tail betekent kern, details en dan diepgang, dus meteen ‘to the point’. Op die manier literair werk schrijven was nieuw, maar even effectief. Zo ook voor merkcommunicatie waar het draait om je boodschap, wat je echt wil zeggen. Geen balen wollige taal om verdwaald in te raken dus. Het maakt niet uit of dat een blog is, productomschrijving, header op je poster of een voice-over. “Mand, mand, mand!”, zou Hemingway zeggen. Maar hoe dan?!

The old man and the pen

Gelukkig gaf Hemingway een aantal goede tips voor schrijvers en wij helpen je een handje om uit te vogelen wat hij daar eigenlijk mee bedoelde.

1. Schrijf oprecht

 “All you have to do is write one true sentence. Write the truest sentence that you know.” 
- Ernest Hemingway, A Moveable Feast (1964)

Hemingway schreef eens dat je de waarheid moest opschrijven, maar dan nog meer waar. Het draait dan om de destillatie van je boodschap in één zin. Dat is in het bijzonder nodig voor copywriting, bijvoorbeeld in headers, slogans en online advertenties. Twitter en SEO zou door Hemingway uitgevonden kunnen zijn, want het draait allemaal om die essentie. Dat is weer die ijsberg.

2. Schrijf simpel

'You're going to write straight and simple and good now. That's the start.' 
'What if I'm not straight and simple and good? Do you think I can write that way?' 
'Write how you are but make it straight.' - Ernest Hemingway, Islands in the Stream (1970)

Hemmingway gebruikte korte zinnen, een-lettergreepwoorden, en vermeed abstracte of oneindige termen. Oh, en kies voor positief taalgebruik. Dit zorgt ervoor dat een tekst kort op de bal blijft. Als we lezen zijn we namelijk lui, en die cognitieve raderen verwerken graag makkelijke kost. Maar ons brein doet ook wat vreemds met positief versus negatief. Een voorbeeldje: Maak een stress- en ongemakvrije overstap! 
Je lezer ziet staan: ‘stress’ en ‘ongemak’. Onbewust nemen we het negatieve waar en gaan de alarmbellen af. No bueno dus, schrijf daarom altijd positief. Gemakkelijk overstappen! Pakkend en ook nog eens meer ‘mand’!

3. Schrijf met overtuiging

“Once you are into the novel it is as cowardly to worry about whether you can go on to the next day as to worry about having to go into inevitable action. You have to go on. So there is no sense to worry…” 
- Arnold Samuelson, With Hemingway: A year in Key West and Cuba, Arnold Samuelson (1984) 

Schrijven is een kwestie van doen, niet denken en evalueren. Hemingway vertelde Arnold Samuelson, een jonge journalist die schrijver wilde worden, dat met overtuiging je creativiteit vanzelf vloeit. Hij moedigde hem ook aan om jezelf nooit leeg te persen tot het punt dat er geen tekst meer uit komt. Zie schrijven als een waterbron, waar je altijd een bodempje in laat staan. Laat dat rusten, zodat het zichzelf weer kan vullen, want schrijven zonder overtuiging is tijdverspilling.

4. Schrijf waar je van weet

“When writing a novel a writer should create living people; not characters. A character is a caricature.” - Ernest Hemingway, Death in the Afternoon (1932) 
Of het nu productkennis betreft of het doorgronden van je publiek, je moet weten waarover en voor wie je schrijft. Anders kan je ook geen ijsberg maken, want je weet niet meer dan wat boven het water uitsteekt en de rest is een groot gat in je tekst. En ondanks dat dit gat informatie is die er niet staat, voelt je lezer wel dat er iets mist.

5. Schrijven betekent lezen

“There is no friend as loyal as a book” - Ernest Hemingway 
Toen Arnold Samuelson bij Hemingway op bezoek kwam om schrijfadvies te vragen, kwamen de twee erachter dat Samuelson veel klassiekers niet gelezen had. Hemingway maakte meteen een lijst met titels voor de aspirerende schrijver. Zijn advies: blijf vooral zelf lezen.

Over lezen gesproken, denk jij nu bij jezelf: ik wil ook scherpe copy! Ons team taalliefhebbers zit voor je klaar. We doorgronden graag jouw materie, zodat we die om kunnen zetten in tekstuele ijsbergen die je niet zomaar omver vaart.